Có một thầy giáo kia, cứ mỗi năm hai lần, ông đưa học trò và phụ huynh đi thăm trại cải huấn để các em học sinh biết đời sống trong nhà tù như thế nào và quý vị phụ huynh thấy trách nhiệm của mình đối với con cái. Một lần nọ, trong khi thăm nhà tù, một phụ huynh hỏi một em thiếu niên: “Cháu làm gì mà phải vào tù như vầy?” Em trả lời: “Ba má cháu cãi nhau mỗi ngày, ba cháu thì giận dữ, la mắng con cái. Không khí trong nhà lúc nào cũng căng thẳng nên cháu đi chơi với bạn, bạn rủ cháu bán cần sa ma túy và cháu bị bắt.” Đây là tiêu biểu cho những hoàn cảnh đau thương mà bao nhiêu em thiếu niên đang kinh nghiệm: Trong gia đình các em không được cha mẹ yêu thương và chấp nhận, vì thế bất cứ nơi nào hay người nào chấp nhận các em thì các em sẽ chạy đến. Thưa quý thính giả, trong câu chuyện gia đình hôm nay và những tuần tới chúng tôi sẽ trình bày về năm yếu tố cần có để đào tạo những đứa con trưởng thành về mặt tình cảm, tinh thần và tâm linh.
Năm yếu tố đó là:
(1) Trong gia đình có tình thương,
(2) Có Kỷ luật,
(3) Đời sống cha mẹ ổn định,
(4) Cha mẹ nêu gương tốt cho con và
(5) Người cha thật sự làm chủ, lãnh đạo gia đình.
1. Trong gia đình có tình thương
Một gia đình vững mạnh là gia đình có tình yêu thương: cha mẹ yêu thương nhau và cả cha và mẹ đều yêu thương con, chăm lo cho con. Yếu tố cha mẹ yêu thương nhau quan trọng đối với sự phát triển của con cái hơn là yếu tố cha mẹ yêu thương con. Các nhà tâm lý học cho biết, trong những gia đình cha mẹ không thương nhau mà cũng không thương con, con cái lớn lên có nhiều nan đề, vì các em thiếu tình thương của cha mẹ và đời sống thiếu bình an. Tuy nhiên, nếu cha mẹ chỉ thương con chứ không yêu thương nhau, con cái lại có nhiều nan đề hơn. Một bác sĩ tâm lý nọ dành nhiều năm nghiên cứu trường hợp những thanh thiếu niên hư hỏng và ông đã khám phá ra rằng, trong những gia đình chỉ có cha hay mẹ, có khoảng 30% có con cái hư hỏng, bỏ học hoặc làm điều phạm pháp. Trong khi đó, những gia đình có đủ cả cha và mẹ nhưng cha mẹ không hòa thuận nhau hoặc người cha không lãnh đạo gia đình, có đến 68% những gia đình này có con hư hỏng.
Trong nhiều gia đình, nguyên nhân khiến con cái phản loạn là vì cha mẹ lúc nào cũng gây gổ nhau, phiền giận nhau và không tha thứ lỗi lầm cho nhau. Khi cha mẹ không yêu thương, không hòa thuận nhau con cái sống trong tình trạng bất an, lo lắng. Các em dễ trở thành bướng bỉnh, và thường muốn tách ra khỏi thẩm quyền và sự ràng buộc của cha mẹ sớm. Nhưng, nếu cha mẹ thay đổi, nhường nhịn, tha thứ nhau, yêu thương và hòa thuận với nhau, con cái cũng sẽ ngoan ngoãn, dễ dạy hơn. Nhiều người nghĩ rằng vợ chồng không hòa thuận là chuyện của người lớn, con cái không thể biết được và cũng đừng nên nói cho con biết. Và vì không biết, con sẽ không bị ảnh hưởng gì, miễn là cha mẹ thương con và lo cho con đầy đủ là được. Nhưng thưa quý vị, tình yêu cha mẹ dành cho nhau có một ảnh hưởng sâu đậm trên con cái một cách ngấm ngầm. Ảnh hưởng trên sự phát triển về mặt tâm lý, tình cảm và tinh thần của con, và ảnh hưởng đó kéo dài suốt cả cuộc đời con. Vì thế, là cha mẹ, chúng ta không thể chỉ chú trọng đến tình yêu chúng ta dành cho con nhưng quan trọng hơn, chúng ta cần xây dựng và nuôi dưỡng cho tình yêu vợ chồng được vững bền.
Một vị mục sư nọ hỏi các em thiếu nhi trong lớp: “Trong gia đình điều gì làm các em sung sướng nhất và điều gì làm các em sợ hay buồn nhất? Một em thiếu nhi trả lời: “Thưa Mục sư, khi thấy ba con thương mẹ, chăm sóc mẹ là con vui nhất.” Một em khác nói: “Khi ba má con nói chuyện nhỏ nhẹ, cười đùa vui vẻ với nhau là con thấy yên lòng nhất.” Một em khác thì nói: “Con sợ nhất là khi ba má con cãi nhau, không chiều ý nhau rồi lại hỏi con muốn gì để chiều ý con.” Một em khác nói: “Khi ba má con hòa thuận nhau, con biết con có một chỗ nương tựa vì ba má sẽ không ly dị nhau.” Một em khác thì nói: “Con muốn bố mẹ con thương nhau chứ đừng cãi nhau để con không phải đứng về phía người nào.” Thưa quý vị, các em thiếu nhi này đã nói lên mơ ước chung của con em chúng ta trong gia đình. Những người hiểu rõ ảnh hưởng của hạnh phúc cha mẹ trên đời sống con cái đã nhắn nhủ các ông cha như sau: Nếu anh thật sự thương con thì hãy thương mẹ của chúng. Và chúng ta cũng có thể nói với các bà một lời tương tự: “Nếu chị thật sự thương con, hãy thương cha của chúng.”
Để con cái lớn lên có một đời sống tình cảm và tinh thần quân bình, cha mẹ cần yêu thương nhau và cả cha và mẹ cùng yêu thương chăm lo cho con. Tình thương cha mẹ dành cho con bao gồm nhiều phương diện. Chúng ta cần thương con bằng tình thương của Chúa, như sứ đồ Phao-lô mô tả trong thư I Cô-rinh-tô chương 13. Thương con với lòng nhân từ, nhịn nhục, kiên nhẫn, tha thứ mọi lỗi lầm của con, hy vọng điều tốt nơi con. Không chỉ thương khi con làm cho cha mẹ hãnh diện, sung sướng nhưng thương bằng tình thương vô điều kiện, yêu thương và chấp nhận ưu điểm lẫn khuyết điểm của con. Không những yêu thương con vô điều kiện, chúng ta cũng cần bày tỏ tình thương đó cách cụ thể, qua cử chỉ, lời nói, hành động để con cảm nhận được tình thương của cha mẹ. Con cái trong gia đình mong cha mẹ để ý đến việc các em làm và khích lệ, khen ngợi khi các em làm điều tốt. Nếu không được cha mẹ quan tâm, các em sẽ quậy phá, ngỗ nghịch để cha mẹ chú ý. Khi làm một điều gì tốt mà được khen, các em sẽ cố gắng làm tốt hơn để được khen nữa. Không những cần cha mẹ yêu thương, khích lệ, con em chúng ta cũng cần được cha mẹ tôn trọng. Đây có lẽ là điều khó cho một số các bậc phụ huynh chấp nhận. Có người ngày nay vẫn nói rằng tại sao con mình sinh ra mà mình phải tôn trọng, tôn trọng rồi chúng nó coi thường cha mẹ thì sao?
Thưa quý vị, dù con cái do cha mẹ sinh ra, sống dưới sự bảo bọc và hướng dẫn của cha mẹ, các em cũng được tạo dựng theo hình ảnh của Đức Chúa Trời và cũng là những linh hồn giá trị trước mặt Chúa. Chúa Giê-xu ngày xưa không xem thường các em nhỏ. Kinh Thánh cho biết, khi các môn đồ ngăn cản người ta đem các em nhỏ đến với Chúa, Chúa đã giận họ và Ngài dành thì giờ bồng bế và chúc phước cho các em. Như chúng ta thấy ghi trong Phúc Âm Mác chương 10. Nhiều người chỉ la mắng hay sai bảo con chứ không bao giờ nói tử tế với con, đây là điều chúng ta cần tránh. Dù con còn nhỏ và có những điều rất là trẻ con, chúng ta vẫn tôn trọng chứ không xem thường con. Nhiều cha mẹ vì quá bận rộn với công việc làm ăn, vì phải lo cho người lớn trong gia đình hoặc quá xem trọng bạn bè mà vô tình bỏ quên hoặc hất hủi chính con của mình. Khi không được cha mẹ tôn trọng quý chuộng hoặc bị cha mẹ bỏ quên, con em chúng ta sẽ mang mặc cảm là mình không có giá trị, bị mọi người xem thường, và mặc cảm đó sẽ ảnh hưởng trên việc học cũng như sự thành công của các em trong đời.
Tuy nhiên, ngày nay chúng ta cũng thấy một tình trạng thiếu quân bình khác, đó là có những cha mẹ tôn trọng con một cách quá đáng. Những người lớn tuổi mới có con hay chỉ có một đứa con duy nhất thường hay xem con là trung tâm của đời sống, mọi người và mọi việc khác đều phải xoay quanh con. Con đòi hỏi điều gì hay đòi hỏi lúc nào cũng được. Lúc nào cũng sợ con khóc, con buồn nên những bậc cha mẹ này luôn luôn chiều theo ý con. Có những gia đình con không sợ cha mẹ mà hầu như là cha mẹ sợ con. Thương con như thế cũng làm hại cho con. Chúng ta cần có sự khôn ngoan của Chúa và áp dụng lời Chúa trong việc dạy con để giữ quân bình trong tình cảm chúng ta dành cho con. Mục sư Billy Graham có lần nói: “Ở Mỹ có một điều đặc biệt, đó là cha mẹ rất vâng lời con. Con bảo gì cũng làm theo!” Xin Chúa giúp chúng ta tránh được lỗi lầm này.
Theo lời Kinh Thánh dạy, tình yêu là căn bản cho tất cả các mối quan hệ giữa chúng ta với người chung quanh. Nếu thiếu tình yêu, dù chúng ta làm gì, điều đó cũng không có ý nghĩa. Sứ đồ Phao-lô ngày xưa đã viết: “Dầu tôi nói được các thứ tiếng loài người và thiên sứ, nếu không có tình yêu thương, thì tôi chỉ như đồng kêu lên hay là chập chõa vang tiếng. Dầu tôi được ơn nói tiên tri, cùng biết đủ các sự mầu nhiệm và mọi sự hay biết; dầu tôi có cả đức tin đến nỗi dời núi được, nhưng không có tình yêu thương thì tôi chẳng ra gì. Dầu tôi phân phát gia tài để nuôi kẻ nghèo khó, lại bỏ thân mình để chịu đốt song không có tình yêu thương, thì điều đó chẳng ích chi cho tôi” (I Cô-rinh-tô 13:1-3). Theo nguyên tắc của Lời Chúa, nền tảng đầu tiên cho một gia đình vững mạnh, con cái nên người trưởng thành, là tình yêu thương, tình thương giữa vợ chồng và tình thương giữa cha mẹ với con cái.
2. Yếu tố 2: Kỷ Luật
Yếu tố thứ hai để có thể đào tạo nên những đứa con trưởng thành về mặt tình cảm, tinh thần và tâm linh là trong gia đình cần có kỷ luật. Cha mẹ cần đặt luật lệ và giới hạn rõ ràng cho con vâng theo. Quý vị có thấy là thường thường điều gì chúng ta bảo con đừng làm thì các em muốn làm không? Ví dụ khi ngồi trong nhà thờ hay ở nơi cần yên lặng, nếu ta bảo con nói nhỏ là các em muốn nói to và nói nhiều. Khi bảo con đi chứ không được chạy là các em sẽ chạy. Khi bảo con đi ngủ, các em sẽ tìm đủ mọi lý do để ra khỏi giường. Những điều tốt và hữu ích cha mẹ bảo làm các em không làm, còn những điều có hại và nguy hiểm, cha mẹ bảo đừng làm là các em muốn làm và có em phải làm cho bằng được. Tại sao con em chúng ta cứ thích làm ngược lại những gì cha mẹ dạy bảo? Đó là vì bản tính tội lỗi trong con người. Không chỉ các em nhỏ thích làm những điều không được phép làm mà các em lớn hơn và ngay cả người lớn cũng vậy. Điều gì sai quấy, có hại hay điều gì bị cấm là chúng ta muốn làm.
Khi các em nhỏ làm ngược lại những gì cha mẹ dạy bảo, đó không phải là tính tự nhiên ngây thơ của trẻ con nhưng là các em thách thức thẩm quyền của cha mẹ. Các em muốn thử xem mình có thể vượt qua giới hạn mà cha mẹ đặt ra hay không, hoặc xem thử cha mẹ sẽ nhường bước đến đâu. Ở tuổi nào con cái cũng muốn thách thức thẩm quyền của cha mẹ, từ những em mới vài tháng, đến những em vài ba tuổi, và đặc biệt là các em trong tuổi thiếu niên. Ngoài ra, vì tính tò mò và vì ảnh hưởng và áp lực của bạn bè, con em chúng ta cũng dễ có khuynh hướng muốn làm ngược lại lời dạy bảo của cha mẹ. Vì những yếu tố đó, là cha mẹ chúng ta cần đặt luật lệ và giới hạn cho con, để không phải khóc, phải khổ vì có những đứa con ngỗ nghịch, không tôn trọng thẩm quyền của cha mẹ, lớn lên làm những điều gây thiệt hại cho bản thân và gia đình. Nếu con bước ra khỏi giới hạn và thách thức thẩm quyền của cha mẹ, chúng ta cần có biện pháp để chấm dứt điều đó. Tuy nhiên, trong mọi hoàn cảnh và mọi trường hợp, chúng ta cần hướng dẫn con bằng tình thương và kỷ luật.
Lời Chúa trong Kinh Thánh dạy rằng nếu thật sự thương con, chúng ta phải áp dụng kỷ luật để dạy dỗ, uốn nắn con nên người trưởng thánh. Sách Châm Ngôn trong Thánh Kinh Cựu Ước dạy những câu như sau: “Người nào kiêng roi vọt ghét con trai mình; song ai thương con ắt cần lo sửa trị nó” (13:24). “Chớ tha sửa phạt trẻ thơ, dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu. Khi con đánh nó bằng roi vọt, ắt giải cứu linh hồn nó khỏi âm phủ” (23:13-14). Một lời dạy khác về việc dùng kỷ luật trong việc dạy con là: “Roi vọt và sự quở trách ban cho sự khôn ngoan; còn con trẻ phóng túng làm mất cỡ cho mẹ mình” (29:15). Sự dạy bảo và roi răn phạt của cha mẹ sẽ giúp con cái được khôn ngoan, các em sẽ biết đâu là điều tốt phải làm, đâu là điều xấu phải tránh. Nếu không rèn luyện uốn nắn con, các em sẽ trở nên những đứa trẻ vô kỷ luật, khiến cho cha mẹ phải xấu hổ. Có lẽ quý vị đã từng chứng kiến những em nhỏ nằm vạ, gào khóc nơi công cộng, cha mẹ xấu hổ mà không biết làm sao, lý do là vì ở nhà mỗi khi các em gào khóc như thế, cha mẹ lập tức chiều theo ý các em nên đó là cách các em đòi hỏi điều mình muốn, bất kể là đang ở đâu, những em đó không nể sợ cha mẹ hay một người nào. Vì mọi người đều sinh ra trong tội lỗi, nếu để tự nhiên không hướng dẫn sẽ chọn điều sai quấy và con đường tội lỗi, vì thế kỷ luật là điều không thể thiếu trong gia đình nếu chúng ta muốn đào tạo nên những đứa con trưởng thành.
3. Đời sống ổn định
Yếu tố thứ ba để con em chúng ta trở nên người trưởng thành là đời sống được ổn định, ổn định về mặt tình cảm, tinh thần và ổn định trong nếp sống hằng ngày. Ổn định về tình cảm là cha mẹ yêu thương nhau, không gây gổ nhau, không nói đến ly thân, ly dị, không tranh giành tình thương của con cái. Ổn định về tinh thần và trong nếp sống hằng ngày là cha mẹ không thay đổi chỗ ở hay thay đổi công việc quá nhiều. Ở tại đất nước này chúng ta có nhiều cơ hội để học hành, để thăng tiến trong ngành nghề của mình cũng như cơ hội làm giàu vì thế nhiều người thích thay đổi: thay đổi việc làm, thay đổi chỗ ở. Người nào thay đổi nhiều thường được xem là khôn ngoan, biết nắm lấy cơ hội, và hầu như càng thay đổi nhiều thì càng lên chức nhanh và lương càng cao. Rồi khi lương cao, chúng ta lại muốn đổi nhà, đổi đến nhưng khu vực sang trọng hơn. Và cứ như thế, đời sống tiếp tục thay đổi. Những người làm hoài một công việc, ở mãi một căn nhà bị xem là an phận, nhút nhát, không dám phiêu lưu. Tuy nhiên, mỗi khi cha mẹ thay đổi việc làm, thay đổi chỗ ở, tinh thần của con cái bị xáo trộn rất nhiều. Những xáo trộn đó ảnh hưởng trên sự quân bình trong đời sống các em. Khi đời sống cha mẹ ổn định, ít thay đổi, con cái cảm thấy an toàn và quân bình hơn.
Để có đời sống ổn định, chúng ta cần bằng lòng với những điều mình có, không đứng núi này trông núi nọ, không mơ ước những điều quá khả năng hay mơ ước những điều người khác có. Sứ đồ Phao-lô dạy: “Vả, sự tin kính cùng sự thỏa lòng ấy là một lợi lớn. Vì chúng ta ra đời chẳng hề đem gì theo, chúng ta qua đời cũng chẳng đem gì đi được. Như vậy, miễn là đủ ăn đủ mặc thì phải thỏa lòng, còn như kẻ muốn nên giàu có, ắt sa vào sự cám dỗ, mắc bẫy giò, ngã trong nhiều sự tham muốn vô lý thiệt hại kia, là sự làm đắm người ta vào sự hủy diệt hư mất” (I Ti-mô-thê 6:6-9). Đúng như lời Kinh Thánh dạy, thỏa lòng là một lợi ích lớn. Ngược lại, không thỏa lòng sẽ mang đến nhiều tai hại. Nhiều người không bằng lòng với điều mình có, với công việc hay ngành nghề trong tay nhưng cứ muốn thay đổi, nay thử việc này mai thử việc khác. Cũng có người không bằng lòng nơi mình sinh sống, nghĩ rằng ở thành phố khác, tiểu bang khác thích hợp hơn, dễ sống hơn và vì thế đem gia đình đi hết nơi này đến nơi kia, khiến đời sống xáo trộn, tinh thần con cái bị dao động. Nói về thay đổi trong việc làm, có một điều thấy như lợi mà không lợi, trái lại có nhiều nguy hiểm, đó là để vợ hay chồng đi làm xa một thời gian. Chẳng hạn như về Việt Nam làm ăn ba tháng hoặc nửa năm, hay đi đến một nơi mức sống không đắt đỏ, dễ làm ra tiền, để kiếm được một số tiền rồi trở về với gia đình. Tính toán như thế có thể lợi cho gia đình về mặt kinh tế nhưng sẽ có nhiều thiệt hại về những mặt khác, vì vợ chồng sống xa nhau, con cái không được ở gần cha mẹ. Như chúng tôi đã chia xẻ nhiều lần, trong đời sống, tình người quan trọng hơn tiền bạc, vật chất. Chúng ta không nên vì tiền bạc mà hy sinh những ngày tháng được ở bên cạnh người thân yêu. Những cha mẹ đi làm ăn xa, phải vắng mặt trong gia đình sẽ không có thì giờ ở gần con để chăm sóc, dạy dỗ con. Con cái không được dạy dỗ chu đáo có thể hư hỏng, và vì xa cha mẹ, lớn lên các em không cảm thấy gần gũi thân thương với cha mẹ.
Nguy hiểm thứ hai là khi vợ chồng sống xa nhau lâu, cám dỗ sẽ đến và chúng ta sẽ khó có thể chống lại được. Khuynh hướng của con người là “xa mặt cách lòng,” khi chúng ta đặt vật chất lên trên tình vợ chồng, sẵn sàng hy sinh tình vợ chồng để có nhiều tiền, tình yêu đó không được chăm sóc nuôi dưỡng sẽ phai nhạt, dần dần chúng ta sẽ có một hôn nhân không tình yêu hoặc không còn hôn nhân nữa. Vì những lý do đó, bằng lòng với điều mình có là điều lợi lớn. Điều thứ hai chúng ta cần làm để có đời sống ổn định là đặt mục tiêu cho đời sống. Chúng ta cần có mục tiêu cao đẹp và hướng đến để không nản lòng khi gặp khó khăn hay bị người chung quanh lung lạc. Mục tiêu của người tin Chúa là làm vinh Danh Chúa và mang lại hữu ích cho người chung quanh, chứ không phải là chạy theo tiền bạc, vật chất hay những thú vui của đời. Một người không có mục tiêu hay phân tâm và dễ bị ảnh hưởng của người chung quanh. Khi đời sống gia đình không ổn định nhưng thay đổi thường xuyên, con cái sẽ bị chao đảo, các em cứ phải thích ứng với hoàn cảnh mới. Các em bị mất bạn, mất khung cảnh quen thuộc và từ đó thấy hụt hẫng, bất an, thiếu tự tin ở chính mình. Tất cả những điều đó sẽ khiến con em chúng ta khó trưởng thành về mặt tinh thần.
Có lẽ quý vị còn nhớ, tháng ba năm nay tại thành phố Santee, California, một vụ thảm sát xảy ra trong trường học làm mọi người kinh hoàng: Em Andy Williams, 15 tuổi, đem súng vào trường bắn chết hai người bạn và làm bị thương 13 người khác. Mọi người bàng hoàng, sửng sốt, nhất là khi thấy hung thủ là một em học trò ốm yếu và nhút nhát. Mọi người đều hỏi: Tại sao một thiếu niên hiền lành mà lại giết người kinh khủng như thế? Tuy nhiên, khi nhìn vào đời sống gia đình em Andy, người ta biết nguyên nhân nào đã đưa em đến chỗ hành động dại dột. Chúng tôi không bênh vực hành động giết người, nhưng chỉ trình bày những nguyên nhân đằng sau thảm cảnh để chúng ta thấy đời sống gia đình ảnh hưởng đến con cái như thế nào. Em Andy đang đi qua tuổi thiếu niên, là tuổi có nhiều thay đổi. Trước những thay đổi quá lớn như thế, em cần một nơi an toàn, vững chắc để nương tựa. Ba điều con em chúng ta cần để có thể trở nên người trưởng thành là: có một gia đình yêu thương, cha mẹ yêu thương nhau và cha mẹ yêu thương, thông cảm con cái. (2) Gia đình có kỷ luật, cha mẹ hướng dẫn con vào khuôn phép và sửa dạy chỉ bảo con trong mọi việc. (3) Một môi trường thân yêu, quen thuộc, nơi các em được yêu thương và chấp nhận. Điều đáng thương cho em Andy là em không có một điều nào trong cả ba điều nói trên.
Cha mẹ em Andy ly dị nhau khi em chưa được 4 tuổi. Em sống với cha, thiếu tình thương của mẹ. Cha em quá bận rộn với việc làm ăn sinh sống, không có thì giờ chăm sóc dạy dỗ con. Vì khó khăn trong công việc, ông phải thay đổi việc làm, thay đổi chỗ ở nhiều lần. Mỗi lần thay đổi như thế, em Andy bị mất bạn, mất nơi nương tựa. Khi đến trường mới em lại bị bạn bè trêu chọc. Em Andy bị hụt hẫng tất cả, cứ như thế hết ngày này sang ngày khác. Cuối cùng vì quá chán nản và tuyệt vọng em đã hành động dại dột để rồi chôn chặt cuộc đời trong ngục tối. Qua kinh nghiệm đau thương của em Andy, chúng ta thấy, nếu thương con cha mẹ hãy thương nhau, sống với nhau trong hòa thuận, tha thứ. Không gì khiến cho con cái bình an hơn là thấy cha mẹ yêu thương nhau. Thứ hai, nếu chuyện thay đổi chỗ ở không thật sự cần thiết, chúng ta có thể chờ đến khi con lớn. Nếu cần, hy sinh dự tính của mình để đời sống con được ổn định. Nhưng quan trọng hơn hết, đừng chỉ lo nhu cầu vật chất nhưng hãy dành thì giờ chăm sóc mặt tình cảm và tâm linh của con cái. Chúa Cứu Thế dạy: “Phải đề phòng, đừng để lòng tham lôi cuốn, vì đời sống con người không cốt ở chỗ giàu có dư dật đâu!” (Phúc Âm Lu-ca 12:15, Bản Thánh Kinh Diễn Ý).
4. Cha mẹ làm gương cho con
Yếu tố thứ tư giúp đào tạo nên những đứa con trưởng thành là cha mẹ làm gương cho con. Có bao giờ quý vị gọi điện thoại cho bạn, con của người bạn trả lời mà quý vị tưởng đó là bạn mình không? Và rồi quý vị nói: “Ồ sao cháu nói tiếng giống mẹ cháu quá hay giống bố cháu quá!” Con cái không những có giọng nói giống cha mẹ nhưng cách nói, cách đi đứng, ăn uống, nhiều khi cách làm việc và cách cư xử cũng giống cha mẹ. Vì sao vậy? Vì là con, các em có cái gene của cha mẹ trong người nhưng cũng vì các em bắt chước những gì các em thấy nơi cha mẹ. Trong tuổi nào con cái cũng học bằng cách bắt chước những gì cha mẹ làm nhiều hơn là vâng theo những gì cha mẹ dạy bảo. Làm gương cho con trong đời sống đức tin cũng như trong cách ứng xử với người chung quanh vì thế là điều vô cùng quan trọng. Nếu chúng ta thương con, áp dụng kỷ luật nghiêm khắc với con nhưng đời sống chúng ta không là gương tốt cho con noi theo, các em khó có thể trở thành người tốt như chúng ta mong muốn. Có người đã nói, “nếu muốn con cái đi đến đâu, chính cha mẹ phải đi đến đó.” “Nếu muốn con cái là người thế nào, cha mẹ phải là người như vậy.” Nói cách đơn giản là, nếu chúng ta muốn con trưởng thành, chính chúng ta phải trưởng thành. Nếu muốn con là người chân thật, siêng năng và biết nghĩ đến người khác, cha mẹ phải chân thật, siêng năng và biết quan tâm đến phúc lợi của người khác để con nhìn thấy và bắt chước.
Trong đời sống đức tin cũng vậy. Nếu muốn con kính yêu Chúa, vâng Lời Chúa dạy và có đời sống đẹp lòng Chúa; chính cha mẹ phải kính yêu Chúa, sống theo Lời Chúa dạy để làm gương cho con. Những lời cha mẹ khuyên dạy các em không nhớ được bao nhiêu nhưng những gì cha mẹ làm các em sẽ nhìn thấy, ghi nhớ và bắt chước. Nếu cha mẹ nói mà không làm hay nói một đằng làm một nẻo, con cái sẽ không vâng theo những điều tốt cha mẹ dạy nhưng bắt chước những điều xấu cha mẹ làm. Một nhà giáo dục nọ đã nói, ba nguyên tắc chính để dạy con là: làm gương cho con, làm gương cho con và làm gương cho con.
Có một ông chồng kia khi xem giấy tờ nhà băng gởi về hằng tháng thì thấy vợ dùng credit card quá nhiều. Nghĩ là vợ mua sắm cái gì đây nên ông giận quá vì ông đã dặn bà không được đi mua sắm nữa. Vì bà vợ đi chưa về nên ông chồng không thể nói chuyện với vợ ngay, và càng chờ ông càng giận. Khi bà vợ và hai đứa con về, vừa bước vào cửa là ông chồng quát tháo om sòm. Và thế là hai vợ chồng to tiếng với nhau. Sau bữa cơm tối, ông chồng làm việc bên computer, bà vợ ở trong bếp, hai đứa con chơi trong phòng. Bỗng hai đứa bé cãi nhau và chạy đến bên bố phân bua. Ông bố nói: chuyện gì thì nói tử tế chứ không có to tiếng lên như vậy? Đứa bé gái 8 tuổi nói: “Hồi chiều ba má cũng to tiếng với nhau!” Ông bố định nói: ba nói to với mẹ là vì đó là chuyện đáng giận, nhưng ông chợt cảm thấy xấu hổ vì đã không làm gương cho con. Ông ôm hai đứa con vào lòng và nói, “hồi chiều ba giận nên ba nói to, nhưng như vậy là không đúng, mấy đứa con đừng có bắt chước.”
Lời Chúa dạy chúng ta phải làm gương cho con cái noi theo. Phục truyền 6:5-7 ghi như sau: “Ngươi phải hết lòng, hết ý, hết sức kính mến Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi. Các lời mà ta truyền cho ngươi ngày nay sẽ ở tại trong lòng ngươi; khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi, và phải nói đến hoặc khi ngươi ngồi trong nhà, khi đi ngoài đường, hoặc lúc ngươi nằm hay là khi chỗi dậy.” Theo mạng lệnh này cha mẹ phải kính yêu Chúa hết lòng, ghi nhớ lời Chúa dạy và làm theo, rồi mới ân cần dạy lời đó cho con cái. Cha mẹ phải có lời Chúa trong đời sống thì mới có thể dạy cho con một cách tự nhiên, trong mọi lúc, mọi nơi như lời Chúa truyền. Một ví dụ đơn giản về vấn đề bắt chước là, nếu cha mẹ hay nói dối và cho như thế là khôn khéo chứ không phải là tội, con cái cũng sẽ nói dối và cho đó không có gì là nghiêm trọng. Nếu cha mẹ tham lam, hung dữ, con cái cũng dễ thành người tham lam và hung dữ. Nếu cha mẹ hiền lành, chân thật, thương người, con cái cũng sẽ học theo những tính tốt đó. Nếu không đọc Kinh Thánh, không cầu nguyện, chúng ta khó có thể bảo con đọc Kinh Thánh và cầu nguyện. Lời khuyên của chúng ta sẽ không có kết quả. Nếu cha mẹ bảo con đừng tranh giành nhau, đừng cãi nhau mà cha mẹ cãi nhau thường xuyên trước mặt con, lời dạy của cha mẹ con sẽ khó vâng theo.
Có một ông bố kia rất hãnh diện về cách dạy con của mình. Ông khoe với mọi người: “Các con tôi lúc nào cũng vâng lời tôi răm rắp. Tôi bảo Chúa Nhật phải đi nhà thờ, không được đi chơi là tất cả đi nhà thờ. Tôi bảo mỗi ngày phải đọc Kinh Thánh cầu nguyện; mỗi tối phải làm bài, học bài, là đứa nào cũng làm theo đúng như vậy.” Ông cũng không cho con xem ti-vi, bảo rằng xem ti-vi mất thì giờ và có nhiều ảnh hưởng không tốt. Nhưng đời sống ông cha này thì thế nào? Ông nói với các con, “ba lớn rồi, ba làm gì cũng được vì nó không có ảnh hưởng gì, mấy đứa con còn nhỏ phải tập vào khuôn phép cho đàng hoàng.” Ông không đi nhà thờ, xem ti-vi lúc nào cũng được và ngày nào các con cũng phải mua bia về cho ông uống, ông nói ông bị bệnh không uống không được! Kết quả là các con ông khi đã lớn và có gia đình riêng, không một người nào sống trong khuôn phép mà ông đã đặt nhưng bắt chước theo những tật xấu các em đã thấy nơi ông.
Chúng ta làm gương cho con như thế nào? Nếu muốn con cái yêu thương hòa thuận với nhau, chính cha mẹ phải yêu thương hòa thuận với nhau. Khi có điều không vừa ý hay khi bất đồng ý kiến với nhau, cha mẹ ứng xử như thế nào, con cái nhìn thấy và sẽ bắt chước. Khi vợ chồng có điều lầm lỗi, nếu chúng ta tha thứ nhau chứ không căm giận, không nhắc đi nhắc lại lỗi lầm của nhau, con cái sẽ học biết tinh thần tha thứ. Chúng ta không thể thúc đẩy hay bắt buộc con thương nhau bằng cách đặt luật lệ cho con nhưng chỉ có thể dạy con tình thương bằng cách thể hiện tình thương đó qua cách cư xử hằng ngày. Có lẽ quý vị còn nhớ câu chuyện chúng ta học ngày xưa về một gia đình có ba thế hệ cùng sống chung. Ông nội già yếu, tay chân bị run nên khi ăn hay vung vãi và làm bể chén. Người con trai của ông cụ bèn lấy cái gáo dừa làm chén cho ông ăn. Vài hôm sau ông cha thấy đứa con nhỏ lấy cái vỏ dừa gọt thành cái chén. Ông hỏi con làm gì đó, đứa bé trả lời: Con làm cái chén sẵn cho bố để mai kia bố già như ông nội thì bố dùng làm chén ăn cơm! Người cha thấy vậy ân hận về cách cư xử thiếu yêu thương của mình. Nếu bây giờ chúng ta hiếu kính cha mẹ, chăm sóc các cụ cách vui vẻ tự nguyện, mai kia khi chúng ta già yếu con cái sẽ nhớ những hình ảnh cha mẹ đối xử với ông bà và sẽ yêu thương, hiếu thảo với chúng ta.
Để con nhận biết đâu là giá trị thật của đời sống, chúng ta cần làm gương cho con trong những điều sau:
(1) Kính yêu Chúa hết lòng
Giới răn lớn hơn hết mà chúng ta cần vâng giữ là hết lòng, hết sức, hết trí khôn mà kính yêu Chúa là Đức Chúa Trời của chúng ta. Trong cách sử dụng thì giờ, tiền bạc, trong những sinh hoạt hằng ngày, chúng ta cần sống thế nào để con cái nhìn thấy rằng Chúa là Đấng quan trọng nhất trong đời sống. Không chỉ những lúc ở nhà thờ hay trong ngày Chúa Nhật nhưng lúc nào các em cũng thấy cha mẹ kính yêu Chúa và hết lòng làm theo Lời Chúa dạy.
(2) Tình thương đối với người
Giới răn thứ hai Chúa Giê-xu truyền là chúng ta phải yêu thương người lân cận như chính thân mình. Cách hiệu quả nhất để dạy con cái biết yêu thương nhau và yêu thương người chung quanh, là chính cha mẹ biểu hiện tình yêu đó trong cách xử sự hằng ngày, với nhau, với bạn bè, bà con anh em và với người chung quanh. Nếu cha mẹ nói xấu người này, căm thù người kia, phê bình hay kỳ thị người nọ hoặc lừa dối người khác để được lợi cho mình, con cái lớn lên sẽ không biết yêu thương nhưng sống ích kỷ, chỉ tìm kiếm điều lợi cho mình.
(3) Cách nói năng, trò chuyện với nhau
Nhiều cha mẹ la mắng con, bực bội khi thấy con cái không nói năng dịu dàng tử tế với nhau nhưng họ quên rằng chính họ không nói năng ngọt ngào với nhau, và cũng không nói tử tế với con. Nếu cha mẹ hay than phiền, chê trách, con cái cũng có tính hay than phiền chê trách. Nếu cha mẹ hay dùng những từ thô tục con cái cũng sẽ nói năng giống như vậy. Ngược lại nếu cha mẹ nói năng đàng hoàng, lịch sự, con cái cũng sẽ ăn nói lễ độ, lịch sự.
(4) Tình người trọng hơn tiền bạc, vật chất
Chúng ta cần sống thế nào để con thấy rằng tiền bạc, vật chất chỉ là phương tiện chứ không phải là cứu cánh của đời sống. Tình thương yêu giữa người với người mới là điều quý và giá trị. Chúng ta không nên vì tiền bạc mà gây gổ nhau, lừa dối nhau hay gây tổn hại cho nhau.
5. Người cha thật sự lãnh đạo, hướng dẫn gia đình
Yếu tố thứ năm cũng là yếu tố quan trọng nhất để con cái nên người trưởng thành, đó là người cha trong gia đình thật sự làm chủ, lãnh đạo gia đình, hướng dẫn vợ con trong mọi sự. Chúng tôi nhấn mạnh chữ “thật sự làm chủ gia đình” vì có nhiều người chồng, người cha không thật sự làm chủ, lãnh đạo gia đình. Kinh Thánh ghi Lời Chúa dạy về bổn phận vợ chồng như sau:
Hỡi kẻ làm vợ, phải vâng phục chồng mình như vâng phục Chúa, vì chồng là đầu vợ, khác nào Chúa Cứu Thế là đầu hội thánh… Ấy vậy, như hội thánh phục dưới Chúa Cứu Thế thì đàn bà cũng phải phục dưới quyền chồng mình trong mọi sự. Hỡi người làm chồng, hãy yêu vợ mình như Chúa Cứu Thế đã yêu hội thánh, phó chính mình vì hội thánh… Thế thì mỗi người trong anh em phải yêu vợ mình như mình, còn vợ thì phải kính chồng (Thư Ê-phê-sô chương 5:22-25, & 33).
Đức Chúa Trời đã định một thứ tự rõ ràng trong gia đình con người. Thứ tự đó là: chồng là chủ gia đình, nhưng là người chủ yêu thương và hy sinh; còn người vợ ở dưới sự lãnh đạo của chồng, vâng phục chồng, như con dân Chúa phục dưới sự lãnh đạo của Ngài. Trong vai trò làm cha, lời Chúa khuyên các ông như sau: “Hỡi các người làm cha, chớ chọc cho con cái mình giận dữ, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó” (Ê-phê-sô 6:4). Trong gia đình các ông có hai vai trò cao quý, đó là làm chồng và làm cha. Trong hai trách nhiệm đó các ông cần noi theo mẫu mực của Chúa. Là chồng, các ông cần yêu vợ như Chúa yêu hội thánh, là cha các ông phải sửa phạt khuyên bảo con cái như Chúa đối với con dân Ngài. Trách nhiệm của các ông thật quan trọng. Các ông là người lãnh đạo gia đình, nhưng lãnh đạo với lòng thương yêu và hy sinh, như Chúa Cứu Thế đối với hội thánh của Ngài.
Tuy nhiên, để các ông có thể thật sự lãnh đạo gia đình, các bà cần vâng theo mạng lệnh của Chúa, vâng phục chồng và đặt mình dưới sự lãnh đạo của chồng. Nếu các bà không vâng phục, các ông không thể lãnh đạo gia đình. Các nhà tâm lý học sau nhiều năm nghiên cứu cho biết, gia đình nào có người vợ cứng rắn, lấn quyền chồng, điều khiển chồng và có người cha yếu đuối, nhu nhược không lãnh đạo gia đình, con cái trong gia đình đó có nhiều nan đề. Có cha mà cha không lãnh đạo nhiều khi còn tệ hại hơn là không có cha. Khi người cha vắng mặt trong gia đình hoặc có mặt mà không lãnh đạo gia đình, con cái sẽ chịu nhiều thiệt thòi. Các em không phát triển nghị lực và lòng tự tin; không phát huy những tính tốt căn bản của con người như siêng năng, ham học, lễ độ với người trên, hòa đồng với bạn cùng trang lứa. Nhiều gia đình con cái không nên người không phải vì thiếu tiền nhưng vì thiếu sự dạy bảo, chỉ dẫn của người cha.
Con cái trong gia đình thiếu sự hướng dẫn của người cha trong những trường hợp sau:
1. Những đứa con ngoại hôn, tức là những em sinh ra ngoài vòng lễ giáo, cha mẹ không có cưới hỏi, hoặc cha mẹ ngoại tình. Trong trường hợp này người cha không dám công khai nhận trách nhiệm. Hầu hết những em lớn lên trong hoàn cảnh này có cha mà như không có.
2. Những người cha ham mê công danh sự nghiệp hoặc chạy theo những đam mê riêng của mình nên không có thì giờ cho gia đình hoặc những người vì công ăn việc làm phải đi xa, thường xuyên vắng mặt ở nhà.
3. Những ông cha có mặt trong nhà nhưng thụ động, trốn tránh trách nhiệm, giao việc lãnh đạo gia đình cho vợ hay người khác, cũng là trường hợp những người nghiện ngập, bệnh nặng hay tàn phế. Trong tất cả những trường hợp vừa kể, người cha không lãnh đạo gia đình và vì thế con cái không được cha hướng dẫn, dạy bảo.
Chúng ta thường nghe câu: “Con không cha như nhà không nóc,” hàm ý thiếu cha là một thiếu thốn, một thiệt thòi lớn. Những em lớn lên thiếu sự chăm sóc hướng dẫn của cha phải chịu nhiều thiệt thòi trong cuộc đời. Trái lại, khi được cha quan tâm chăm sóc, đời sống con cái sẽ được phong phú trong những phương diện sau:
- Các em được ở dưới sự bảo bọc, che chở của cha về mặt thể xác. Khi nguy hiểm xảy đến các em biết có người che chở bảo vệ mình.
- Các em được đầy đủ về mặt vật chất, vì có cha lo liệu và cung ứng nhu cầu cho các em.
- Cũng là điều quan trọng hơn hết, sự chăm sóc dẫn dắt của cha giúp các em nhìn thấy giá trị của chính mình, nhờ đó dễ dàng phát triển cá tính, ưu điểm và lòng tự tin.
- Các em được đặc ân có cha gần gũi, chăm sóc, trò chuyện và dạy bảo mỗi ngày. Sự chăm sóc, gần gũi, hướng dẫn của người cha sẽ giúp con cái phát triển quân bình về mọi mặt. Trong xã hội ngày nay bao nhiêu thanh thiếu niên ngã vào cám dỗ, bị ảnh hưởng xấu của bạn bè, phim ảnh, sách báo và ảnh hưởng tội lỗi của xã hội chỉ vì thiếu sự dẫn dắt chỉ dạy của người cha.
- Nếu muốn gia đình được vững mạnh và xã hội bớt đi tội lỗi, chúng ta cần sống theo tiêu chuẩn và khuôn mẫu mà Chúa đã đặt ra. Đó làcác ông phải chu toàn trách nhiệm làm chủ, lãnh đạo gia đình. Lãnh đạo theo đường lối và tiêu chuẩn của Chúa, tức là lãnh đạo với lòng yêu thương, tinh thần hy sinh, phục vụ; để phúc lợi của vợ con lên trên phúc lợi của chính mình và nhất là làm gương về một đời sống đạo đức, chân thật và thánh sạch.
Sứ đồ Phao-lô nêu cho chúng ta hình ảnh gương mẫu của người giám mục trong hội thánh, đây cũng là gương mẫu của người chủ gia đình. Phao-lô viết: “Người giám mục cần phải không chỗ trách được, là chồng chỉ một vợ mà thôi, có tiết độ, có tài trí, xứng đáng, hay tiếp khách và khéo dạy dỗ. Đừng mê rượu cũng đừng hung bạo nhưng phải mềm mại, hòa nhã, lại đừng ham tiền bạc; phải khéo cai trị nhà riêng mình, giữ con cái mình cho vâng phục và ngay thật trọn vẹn” (I Ti-mô-thê 3:2-4). Một ông cha có những đặc điểm như vừa kể sẽ có ảnh hưởng tốt trên con cái. Nếu quý vị được Chúa ban cho con cái nhưng không dành thì giờ đầu tư vào cuộc đời của con, không tạo cơ hội để gần con, dạy dỗ con, tạo mối quan hệ gần gũi đậm đà với con, quý vị không những không làm trọn trách nhiệm Chúa giao nhưng cũng đánh mất đặc ân mà Chúa đã ban cho quý vị. Đặc ân đó là để lại một ảnh hưởng tốt đẹp trên đời sống con và đào tạo nên một thế hệ hữu dụng cho Nhà Chúa.
Sau đây chúng tôi xin đề nghị một vài điều quý vị có thể áp dụng hầu có thể chu toàn trọng trách người cha trong gia đình. Trước hết, hãy xem trách nhiệm làm cha là ưu tiên hàng đầu trong cuộc đời. Không phải công việc làm, công danh sự nghiệp, chức tước địa vị trong xã hội nhưng gia đình phải là ưu tiên hàng đầu của người cha. Khi đã đồng ý đặt gia đình vào ưu tiên hàng đầu, chúng tôi xin đề nghị với quý ông những điều sau đây:
1. Sắp xếp lại thời khóa biểu hay giờ làm việc để có thì giờ với gia đình
Cách ngôn Tây phương có câu: “Muốn là được” Hàm ý rằng bất cứ điều gì ta thích hay muốn làm là ta có thể làm được. Nếu thấy rằng dành thì giờ cho con là điều quan trọng, chúng ta sẽ có thể tìm thì giờ, dành thì giờ, tạo thì giờ hoặc sắp xếp thì giờ để có thể ở gần con. Quý vị có thể đi làm sớm hơn, trễ hơn hoặc bớt giờ làm việc, bớt những giờ gặp gỡ bạn bè, bớt những việc không cần thiết để dành thì giờ cho con. Lớn lên con em quý vị sẽ ghi nhớ mãi những giờ phút ở bên cha, được cha dạy dỗ chăm sóc, trò chuyện.
2. Cố gắng có mặt trong bữa cơm tối của gia đình
Trong đời sống bận rộn này, có những gia đình không bao giờ cùng ngồi ăn chung với nhau. Bữa cơm tối thường là thì giờ duy nhất người trong gia đình gặp nhau vì thế chúng ta nên xem đây là thì giờ quan trọng của gia đình, cố gắng để đừng vắng mặt. Ngoài ra, khi ngồi ăn với chung với con cái, chúng ta tránh mắng mỏ, sửa sai con, nhưng thăm hỏi con, trò chuyện với con, để biết con suy nghĩ gì, có những ưu tư lo lắng gì. Đây cũng là thì giờ chúng ta chia xẻ những điều chúng ta suy nghĩ hay dự tính để con biết. Khi ngồi quây quần bên bàn ăn, trò chuyện thân mật với nhau, người trong gia đình sẽ thấy gần nhau và gắn bó với nhau. Tình thương yêu nhờ đó cũng gia tăng và trở thành sâu đậm hơn.
3. Khi về nhà, bớt xem ti-vi và bớt làm việc bên computer
Thống kê cho biết, trung bình mỗi ngày các ông coi ti-vi khoảng hai tiếng đồng hồ. Có người coi nhiều hơn, nhất là trong các mùa có các trận tranh tài thể thao. Ngoài cái ti-vi, ngày nay hầu như không nhà nào là không có computer và cái computer là một vật dụng nguy hiểm khác, lấy mất thì giờ các ông dành cho gia đình. Chúng ta không những làm việc với computer nhưng cũng tìm đọc những gì mình muốn đọc, chơi những trò chơi mình ưa thích và còn để bao nhiêu thì giờ trò chuyện với người quen cũng như người lạ. Có lẽ quý vị có nghe câu nói mô tả tình trạnh chung trong xã hội ngày nay, câu đó là “High tech and low touch” Và đúng như vậy, khi khoa học tiến nhanh thì kỹ thuật lên cao, và khi kỹ thuật càng cao, đời sống càng máy móc bao nhiêu thì sự tình người càng giảm đi bấy nhiêu. Điều này chúng ta không những thấy trong cộng đồng mà ngay cả trong gia đình chúng ta. Mỗi nhà bây giờ có hai ba cái ti-vi, hai ba cái computer và mỗi người ngồi trước những chiếc máy đó ngày đêm, không còn thì giờ trò chuyện với nhau nữa. Vì thế, nếu có thể được, các ông nên tránh đem việc về nhà, tránh làm việc buổi tối, khi con cái còn thức và cần được cha chăm sóc, trò chuyện. Về vấn đề xem ti-vi, khi nào có một chương trình đặc biệt, đem lại giải trí hoặc có tính cách học hỏi, cả gia đình có thể cùng xem với nhau thì tốt, nhưng nếu cha mẹ và con cái cứ mỗi người xem một chương trình mình thích, hết đêm này sang đêm khác thì chúng ta sẽ ngày càng xa nhau.
4. Dành thì giờ chăm sóc con
Thường thường mỗi ngày các ông phải đi làm nên ít khi nào có thì giờ chăm sóc con hay đưa con đi chơi. Cũng có những ông cha không bao giờ nghĩ là mình cần dành thì giờ cho con, vì thế nhiều em lớn lên có cha trong gia đình nhưng không có một kỷ niệm đặc biệt nào với cha. Những lúc được cha đưa đi chơi, đi ăn hay được cha đưa đi bác sĩ, đi mua sắm sẽ là những kỷ niệm đẹp với cha mà các em sẽ ghi nhớ mãi. Mẹ đưa đi bác sĩ hay đi mua sắm là chuyện thường, nhưng được đi với cha là điều hiếm có vì thế các em rất thích và sẽ ghi nhớ. Hôm nào các ông thử đưa con đi mua quần áo hay đi nha sĩ, đưa đi một cách vui vẻ kiên nhẫn chứ không phải bực dọc hay sốt ruột vì con làm mất thì giờ của mình. Quý vị sẽ thấy các em rất thích. Một điều khác chúng ta cần để ý là xem sinh nhật của con là một ngày đặc biệt. Ở đây ít cha mẹ nào quên sinh nhật của con nhưng lắm khi chúng ta tổ chức tiệc tùng ồn ào, đông đúc mà không có một điều gì đặc biệt cho con. Trong ngày sinh của con, nếu các ông cha dành thì giờ tâm tình với con, viết cho con một cái card, đưa con đi ăn một nơi các em thích, xem lại những hình ảnh cũ, cảm tạ Chúa về con và cầu nguyện cho con, các em sẽ vui hơn là nhà có tiệc đông người đến dự mà quên chính các em. Những điều cha làm cũng khiến các em sung sướng vì thấy mình có một chỗ đặc biệt trong lòng của cha. Không phải những món quà đắt tiền khiến con cái thấy gần với cha nhưng những chăm sóc tế nhị, những lời nói yêu thương là điều khiến con cái cảm nhận được tình thương của cha.
5. Đưa cả gia đình đi nghỉ hè: Hầu hết các ông lúc nào cũng nghĩ đến công việc, vì công việc đem lại cho các ông niềm vui và thỏa nguyện. Nhiều ông chẳng bao giờ nghĩ đến việc lấy ngày nghỉ để đưa gia đình đi nghỉ hè. Con cái chúng ta chỉ sống gần bên cha mẹ khi còn nhỏ. Lớn lên các em sẽ có gia đình riêng và có những ràng buộc riêng nên không gần với cha mẹ nữa. Vì lý do đó, những năm tháng con còn sống trong gia đình cha mẹ, các ông cần dành thì giờ đưa gia đình đi nơi này nơi kia để mở mang hiểu biết và để các em có những kỷ niệm đẹp với cha. Có nhiều ông dù đã có gia đình, con cái hai ba đứa, nhưng đi đâu cũng chỉ thích đi một mình hay đi với bạn mà thôi. Các ông cha này thấy đi với con cái không những phiền phức, tốn kém mà lắm khi còn mất tự do, không thể làm điều mình muốn làm, đi những nơi mình muốn đi. Những người như thế hơi ích kỷ, vì chỉ nghĩ đến niềm vui và thoải mái cho riêng mình chứ không quan tâm đến việc xây dựng một quan hệ tốt đẹp với con cái.
6. Mỗi tối đọc Kinh Thánh và cầu nguyện với con
Theo Lời Chúa dạy, người cha không những lãnh đạo gia đình trong các sinh hoạt hằng ngày nhưng cũng là người lãnh đạo về mặt tâm linh. Mỗi ông cha là vị mục sư của gia đình mình, có trách nhiệm về đời sống tâm linh của vợ con. Vì thế, các ông cần giữ việc chủ động trong việc sắp xếp thì giờ đọc Kinh Thánh, cầu nguyện với con. Đây gọi là giờ gia đình lễ bái hay giờ cầu nguyện gia đình. Nếu con còn nhỏ, quý vị có thể đọc những truyện tích trong Kinh Thánh hoặc kể chuyện Kinh Thánh cho con nghe. Nếu con đã lớn, chúng ta mua cho mỗi đứa con một quyển Kinh Thánh và hướng dẫn con đọc Kinh Thánh mỗi ngày. Buổi tối cha mẹ nên dành thì giờ cầu nguyện với con và đưa con vào giường ngủ. Những chăm sóc nhỏ nhặt đó sẽ khiến con cảm thấy bình an, sung sướng, vì biết cha mẹ yêu thương quan tâm đến các em. Các em lớn lên sẽ có cái nhìn đúng về chính mình, không mặc cảm, nhút nhát nhưng tự tin và trưởng thành.
Để kết thúc Câu Chuyện Gia Đình hôm nay, chúng tôi xin nói về một người cha đặc biệt trong Kinh Thánh, đó là ông Gióp. Mỗi khi nhắc đến ông Gióp chúng ta thường nói về đức tin của ông, chứ ít khi nào nhìn đến ông trong vai trò người cha. Kinh Thánh cho biết, ông Gióp là người trọn vẹn và ngay thẳng, kính sợ Đức Chúa Trời và lánh khỏi điều ác. Ông có bảy con trai và ba con gái, gia đình ông cũng đông con như các gia đình Việt Nam chúng ta ngày trước. Các con ông Gióp rất yêu thương nhau, mấy người con trai thường thay phiên đãi tiệc trong nhà và mời ba chị em gái đến dự. Ông Gióp thì hay dành thì giờ dậy sớm, dâng lễ và cầu nguyện cho các con, vì ông nói rằng: “biết đâu các con ta có phạm tội, và trong lòng từ chối Đức Chúa Trời chăng.” Qua những điều Kinh Thánh ghi chúng ta thấy ông Gióp thật là một người cha gương mẫu, hết lòng lãnh đạo gia đình về mọi mặt. Ông có đông con và ông cung cấp đầy đủ nhu cầu vật chất cho con. Ông cũng dạy con trong cách ứng xử hằng ngày nên các con ông yêu thương, hòa thuận với nhau. Ông không những dạy con bằng lời nói nhưng cũng nêu gương tốt cho con qua chính đời sống và việc làm của ông. Về mặt đạo đức, ông là người ngay thẳng, lánh xa điều ác. Về đời sống đức tin, ông là người kính sợ Chúa, có đức tin mãnh liệt nơi Chúa và có đời sống đẹp lòng Chúa. Ông không chỉ quan tâm đến nhu cầu vật chất của con cái nhưng cũng chăm sóc đời sống tâm linh của con. Ông thật là vị linh mục, vị mục sư của gia đình. Kinh Thánh ghi rằng ông dâng tế lễ cho từng đứa con và cầu nguyện cho con. Điều này cho thấy ông Gióp chăm sóc các con về mọi mặt, chăm sóc một cách đồng đều, không thiên vị đứa nào. Ông Gióp thật là một người cha gương mẫu, trọn vẹn. Ông không giữ đức tin một mình nhưng hướng dẫn cả gia đình đi trong đường lối của Chúa.
Nguyện xin Chúa giúp chúng ta noi theo mẫu mực của ông Gióp ngày xưa trong vai trò làm cha. Đặt phúc lợi gia đình lên trên công việc, bạn bè, tiền bạc, công danh sự nghiệp; quan tâm đến đời sống tâm linh của con, để đào tạo nên những đứa con trưởng thành. Cầu xin Chúa ban sức lực, kiên nhẫn và khôn ngoan cho quý ông, giúp quý ông bước đi với Chúa, sống với Lời Chúa mỗi ngày để có thể làm trọn trách nhiệm cao quý mà Chúa trao phó.
HỘI THÁNH TIN LÀNH MÙA GẶT
Nguồn: HTTLVN-MB
